Rijnlandse wendbaarheid
Organiseren onder meest extreme omstandigheden die maar denkbaar zijn. Dan pas kun je goed zien wat de verschillende uitgangspunten waarop je een organisatie kunt baseren in de praktijk waard zijn. Jaap Jan Brouwer doet dat in het derde deel van de Rijnland Reeks. En wat blijkt? Het scheelt een factor vijf. In het voordeel van decentrale aansturing wel te verstaan. Wie in deze tijd nog pleit voor centralisatie, moet eerst dit ebook maar eens lezen.
De relative battlefield performance, zoals dat in de krijgskunst heet, was tijdens het eerste treffen tussen Duitse en Amerikaanse troepen in de Tweede Wereldoorlog maar liefst 5,0. Wat inhoudt dat tegenover elke gewonde of gedode Duitser 5 gewonde of gedode Amerikaanse soldaten stonden.
Je zou zeggen dat de geschiedenis hier het Angelsaksische model een nekslag toediende. Maar het centralistische Amerikaanse besturingsconcept werd juist rigoureus aangescherpt. Wat er nog bestond aan eigen initiatief werd aan banden gelegd en de rest van de oorlog vochten de Amerikanen van hectometerpaal tot hectometerpaal op basis van masterplannen, plannen en subplannen. Ja, dat kan natuurlijk ook; als je maar een overwicht creëert dat groter is dan de relative battlefield performance…
In een buitengewoon boeiende relaas schetst Jaap Jan Brouwer hoe door de eeuwen heen het denken over organiseren in de Angelsaksische wereld en de Rijnlanden steeds verder tegenover elkaar zijn komen te staan. En daarmee ook hoe onverstandig het is deze uitgangspunten zonder verstand van zaken zomaar door elkaar te husselen. En passent maakt hij gehakt van de Hollywood-versies van deze oorlog die nog steeds de ronde doen, wat het ook voor lezers die vooral in geschiedenis zijn geïnteresseerd tot een buitengewoon interessant boek maakt.
Klein binnen Groot heet dit deel en staat boordevol lessen over hoe grote organisaties hun wendbaarheid kunnen vergroten in een steeds complexer wordende wereld. Lessen die bovendien getest zijn onder omstandigheden die het uiterste vragen van mensen en systemen. Maar ook lessen die je niet zomaar kunt implementeren, want dat is dan weer (Angelsaksiche) managementlogica.
Die lessen, hoe oud ook, zijn verrassend actueel. Het gaat over onderwerpen als ‘zelfsturende teams’, klein binnen groot’, ‘klein buiten groot’, ‘netwerken en netwerkregie’, ‘omgaan met complexiteit, ‘up front acteren’. Het lijkt alsof we een nieuwe wereld zijn binnen getreden, maar in werkelijkheid zijn dit onderwerpen waar al eeuwenlang m.n. in militaire organisaties mee wordt geworsteld. Daarom heeft zelfs Philip de Stoutmoedige (15de eeuw) een (kleine) rol in het boek, naast een selectie aan filosofen en management goeroes en de lessen van met name het Pruisisch Duitse leger. Waar het op neer komt is dat een aantal goede Rijnlandse waarden van vakmanschap, vertrouwen en verbinding de basis vormt voor het wendbaar en effectief functioneren van teams. Hoe beter zij functioneren des te effectiever zijn de netwerken waarbinnen ze actief zijn. Dat gaat natuurlijk niet zomaar: er is een aantal randvoorwaarden waaraan de organisatie, het management en de medewerkers moeten voldoen wil men wendbaar zijn en blijven in complexe situaties. Het is geen modieuze ‘quick fix’, maar de revenuen zijn de moeite waard: aantoonbaar betere teamprestaties en een hoger rendement voor de organisatie. En een organisatie die ‘fit voor de toekomst zijn’ is, welke toekomst dan ook.
Klein binnen groot kost € 4,95 en is onder andere te downloaden bij de uitgever Eburon en via managemenboek.nl. Eerder verschenen in deze serie al ‘Nieuwe tijden, anders organiseren’ van Jaap Peters en Harold Janssen. En ‘Twee vormen van kapitalisme” van Jan Reedijk. Het vierde deel wordt in januari verwacht.
Maar nu al is de Rijnlandreeks onmisbaar in de bibliotheek van mensen die verantwoordelijkheid dragen of hen die zich met verwondering dan wel afgrijzen afvragen hoe we in een tijd zijn aanbeland waarin organisaties het organiseren in de weg zijn gaan zitten en de mensheid op dood spoor hebben gebracht. Speciaal aanbevolen voor mensen die uitvoering willen of moeten geven aan het regeerakkoord van Rutte II, zoals in de zorg, het onderwijs, de politie en gemeentes.
