Maatwerk

Veel van wat we doen aan training en opleiding is maatwerk. In-company hebben we het dan over. Met name organisaties in transitie of die op het punt staan dat avontuur aan te gaan vragen erom. In dat laatste geval om een valse start te vermijden, in het eerste geval vaak omdat de consistie en interne congruentie ergens onderweg geheel of gedeeltelijk verloren is gegaan. Rommeligheid (sommige mensen spreken over chaos) is een kenmerk van veranderprocessen en is tot op zekere hoogte onvermijdelijk. Maar, om Einstein te parafraseren, laat de rommeligheid ook niet groter worden dan die desbetreffende hoogte.

Vaak echter lijkt het erger dan het is. Als er twintig of meer veranderinitiatieven lopen in een organisatie (geen zeldzaamheid) lijkt dat iets om moet van te worden. Maar je zou er ook energie uit kunnen putten. Wat in elk geval erg helpt is het leren doorgronden van het Rijnlands als sturingsprincipe en het leren lezen van het proces. Dan blijkt er over chaos en over Rijnlands ontzettend meer te weten dan in de fase van ongeinformeerd optimisme aanvankelijk wat gedacht.

In onze ervaring hebben de vakmensen in de voorste linie over het algemeen de minste moeite met de Rijnlandse sturingsfilosofie. Die past hen immers als een handschoen en op voorwaarde dat er voldoende ruimte is om te oefenen - we zijn het organiseren immers flink afgeleerd de voorbije jaren - lukt het meestal wel. Voor management en stafdiensten is het in de regel een stuk lastiger. Voor hen is de ambiguiteit van de transitieperiode een stuk heftiger en bovendien hebben ze doorgaans flink geinvesteerd in opleidingen die hen overtuigd hebben van de juistheid van de vaak met Angelsaksische begrippen doordesemde bedrijfskundige theorieen.

Als je niet oppast vormt dit alles een enorme hypotheek op het veranderproces. Dat kost niet alleen geld, maar ook veel nachtrust.